เล่าเรื่องสระบุรี

1.  สภาพที่ตั้งบ้านดงเมือง ปัจจุบันอยู่ในเขตปกครองของหมู่ที่6 (บ้านดงเมือง) ตำบลม่วงหวาน อำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์อยู่ที่ เส้นละติจูดที่ 14 องศา 26 ลิปดาเหนือ และ เส้นลองจิจูดที่ 100 องศา 50 ลิปดาตะวันออก ภาพถ่ายทางอากาศของชุมชนบ้านดงเมือง ที่มา: รายงานสรุปย่อผลการขุดค้นแหล่งโบราณคดี บ้านดงเมือง อูตะเภา, 2535 หน้า3 2.  ลักษณะของเมืองโบราณบ้านดงเมือง แหล่งโบราณคดีแห่งนี้มีลักษณะเป็น คูน้ำ 2  วงล้อมรอบด้วยพื้นที่ที่แบ่งออกเป็น 2 ชั้น ชั้นในเป็นพื้นที่รูปวงกลมขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 240 เมตร มีแนวคูน้ำรอบล้อมยาวประมาณ1,300 เมตร ถัดออกไปเป็นพื้นที่ชั้นนอก ซึ่งเป็นผังเกือบเป็นรูปสี่เหลี่ยมมุมมน มีคูน้ำล้อมรอบ คูแต่ละด้านยาวประมาณ1,000 เมตร ในอดีต คูน้ำของแหล่งโบราณนี้ มีน้ำจากคลองบ้านโคกกลางซึ่งเป็นสาขาของแม่น้ำป่าสักไหลลงมาหล่อเลี้ยง โดยไหลมาทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนคูชั้นในได้รับน้ำจากคูชั้นนอกตามแนวทางน้ำที่เชื่อมด้านตะวันออก นอกจากนี้มีรายระบายน้ำไปสู้ด้านตะวันตกเฉียงใต้ของคูน้ำชั้นนอก ซึ่งเป็นจุดเชื่อมต่อกับคลองบ้านโคกกลางและระบายลง...

ชื่อบ้านนามเมือง - วัดเจ้าฟ้า บ้านเจ้าฟ้าเป็นชุมชนริมแม่น้ำป่าสักฝั่งทิศใต้  อยู่ที่ตำบลสวนดอกไม้ อำเภอเสาไห้  จังหวัดสระบุรี วัดเจ้าฟ้า ตามเอกสารประวัติวัดในอาณาจักรไทยของกรมการศาสนา มีการบันทึกไว้ว่าสร้างขึ้นในสมัยอยุธยาราวปี พ.ศ.๒๒๗๗ (สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ครองราช พ.ศ.2275 - 2301) ชื่อบ้านเจ้าฟ้าตามความเชื่อแรกชาวบ้านเล่าต่อกันมาว่าแต่เดิมหมู่บ้านบริเวณแถวนี้ได้มีเจ้าชาวโยนกได้อพยพผู้คนมาตั้งถิ่นฐานทำมาหากินเรียกชื่อบ้านเจ้าฟ้า เมื่อได้มีการสร้างวัดขึ้นจึงได้ขนานนามวัดว่า “วัดเจ้าฟ้า” ความเชื่อที่สอง ตามคำบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่ หมู่บ้านและวัดตั้งชื่อตาม "ปู่เจ้าฟ้า" ผู้นำชาวเชียงแสนที่อพยพลงมาเมื่อปี 2347 ได้นำผู้คนมาตั้งบ้านเรือนอาศัยอยู่บริเวณนี้ ภายในหมู่บ้านมีศาลเจ้าฟ้าเป็นศาลที่ชาวบ้านเคารพนับถือ เมื่อถึงวันสงกรานต์ ชาวบ้านจะอันเชิญดวงวิญญาณของปู่เจ้าฟ้า มาเข้าร่างทรงให้ลูกหลานได้สรงน้ำ และปู่เจ้าฟ้า ก็จะพยากรณ์เหตุการณ์บ้านเมือง นอกจากนี้ที่พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านบ้านยาง(อ.พิเนตร น้อยพุทธา) ยังมีผ้านุ่งที่เชื่อกันว่าเป็นของปู่เจ้าฟ้าเก็บรักษาอยู่ด้วย